Spiritualiteit overstijgt de materiële wereld en kan opgevat worden als een zoektocht naar diepgaandere betekenissen van het leven en een hogere waarheid. Sinds de negentiende eeuw propageert het Darwinisme een louter reproductieve rol voor de mens, maar reeds lange tijd wijzen bepaalde religieuze en esoterische stromingen op het bestaan van reïncarnatie.

Uit het Darwinisme vloeit de gedachtegang dat je maar één keer leeft, wat ertoe kan leiden dat je door God bepaalde grenzen overschrijdt om een zo aangenaam mogelijk leven te leiden. Dit sluit naadloos aan op de ambities van Satan, die na zijn val uit de hemel de wereld wil blijven regeren door mensen een slecht karma aan te meten en hen alzo in een samsara te houden, zonder ooit het nirwana te bereiken. Vrijmetselaar Manly Palmer Hall gaf in zijn Secret Teachings of All Ages eveneens aan dat het Darwinisme tot doel had de spiritualiteit uit het universum te bannen.

In de Gnostiek zijn Satan & Yahweh synoniemen, wat meebrengt dat wat in bepaalde monotheïstische teksten God genoemd wordt eigenlijk als diens tegenpool beschouwd dient te worden. De bezielde mensen zijn dan de goddelijke vonken die zich met wederzijds respect dienen te verenigen om alzo de door God bepaalde grenzen te respecteren en het kwaad machteloos te stellen. In die context stelde Jezus Christus een mooi voorbeeld door de verzoekingen van Satan te weerstaan.

Om spirituele groei mogelijk te maken, laat God dus toe dat Satan de mens zelfs verregaand uitdaagt, zoals ook geïllustreerd in het boek van Job, want het zijn net moeilijkheden die ons de mogelijkheid geven bepaalde drempels te overschrijden. Wil de verpersoonlijking van het kwaad de mensen binnen het samsara van de materiële wereld houden, is hij er gebaat bij de mogelijkheid tot spirituele groei te beperken. Een te verregaande verzorgingsstaat kan zo een dankbaar middel zijn om de mens spiritueel lui te houden, waartegenover wel staat dat de mens minstens subtiel, bijvoorbeeld via entertainment, in staat gesteld moet worden om eventueel misleidende opgelaten ballonnetjes te doorprikken.